Philoxenia...

Με αφορμή την αυριανή Παγκόσμια Μέρα του Μετανάστη αντιγράφω την κοινή δήλωση 14 εκπροσώπων μεταναστευτικών κοινοτήτων στην Ελλάδα με τίτλο «ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΛΙΑΤΣΙΚΟΛΟΓΟΙ. ΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΕΧΟΥΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΦΩΝΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ.»

«Εκπροσωπώντας τις κοινότητές μας, συνυπογράφουμε την ακόλουθη δημόσια δήλωση:

Τις τελευταίες μέρες κάποια μέσα ενημέρωσης προβάλλουν σκηνές ορισμένων εξαθλιωμένων μεταναστών που λεηλατούν μαγαζιά αφού προηγουμένως κάποιοι είχαν σπάσει τις προθήκες τους. Φοβόμαστε πως αυτά τα ρεπορτάζ μπορεί να παρεξηγηθούν από έλληνες πολίτες που ενδεχομένως να σχηματίσουν τη γνώμη ότι εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες που ζούμε εδώ είμαστε εγκληματίες. Δηλώνουμε πως η συντριπτική πλειοψηφία των μεταναστών και των προσφύγων δεν είμαστε ούτε πλιατσικολόγοι, ούτε εγκληματίες. Είμαστε ειρηνικοί άνθρωποι, εργάτες και εργάτριες, φοιτητές, μαθητές, μικρά παιδιά που θέλουμε να ζήσουμε μια ζωή με αξιοπρέπεια και ίσα δικαιώματα στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Μη μας στερήσετε αυτή την ευκαιρία, μη μας καταδικάσετε για άλλη μια φορά στη φτώχεια, την εξαθλίωση και το περιθώριο. Γι’ αυτά είναι που αναγκαστήκαμε να εγκαταλείψουμε τις χώρες προέλευσής μας.

Όμως η Ελληνική Κυβέρνηση συνεχίζει να αρνείται τα χαρτιά σε πάρα πολλούς μετανάστες, άσυλο στους πρόσφυγες, υπηκοότητα στα παιδιά μας που ζουν και σπουδάζουν εδώ. Η Ελληνική Αστυνομία, πολλές φορές μας φέρεται ρατσιστικά και βάναυσα, στο Τμήμα Αλλοδαπών, στα Σύνορα και στους δρόμους των πόλεων.

Γι’ αυτό, την Πέμπτη 18 Δεκέμβρη, ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΝΑΣΤΗ, μετανάστες και πρόσφυγες κατεβαίνουμε στους δρόμους στην Ελλάδα και σε όλη την Ευρώπη. Στην Αθήνα διαδηλώνουμε μαζί με 40 αντιρατσιστικές οργανώσεις, οργανώσεις νεολαίας και δικαιωμάτων. Διαδηλώνουμε δυναμικά και ειρηνικά για τα δικαιώματα που η Ελληνική Κυβέρνηση και η Ευρωπαϊκή Ένωση μας αρνούνται συστηματικά. Για να αποδείξουμε στην Κοινωνία πως οι μετανάστες έχουν δημόσια φωνή και αξιοπρέπεια.

Καλούμε τους Φοιτητικούς και Μαθητικούς Συλλόγους που αγωνίζονται αυτές τις μέρες στους δρόμους, τα Ελληνικά Συνδικάτα, τις Δημοτικές Αρχές, όλους τους έλληνες πολίτες να κατέβουν μαζί μας στο δρόμο:

Όλοι την Πέμπτη 18 Δεκέμβρη, στις 5 το απόγευμα, στο Σύνταγμα, έξω από τη Βουλή».

Στο σχετικό σχέδιο νόμου που ψήφισε πριν λίγες μόλις μέρες η Ελληνική Κυβέρνηση, τα παιδιά μεταναστών που γεννήθηκαν στην Ελλάδα και εφόσον οι γονείς τους παραμένουν στη χώρα νόμιμα παίρνουν την άδεια του «επί μακρόν διαμένοντος»… Η λογική, το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ και ο ΣΥΡΙΖΑ ζητούσαν επίμονα να χορηγηθεί η ελληνική ιθαγένεια στα παιδιά των μεταναστών. Ο «αρμόδιος» κύριος Προκόπης Παυλόπουλος δήλωσε πανηγυρικά ότι η ρύθμιση του «επί μακρός διαμένοντος» είναι ένα μέτρο ένταξης των παιδιών…

Όμως, αναρωτιέμαι… Τα παιδιά που μεγάλωσαν στην Ελλάδα δεν είναι ενταγμένα στην κοινωνία της; Τι τα διαχωρίζει από τους συμμαθητές και φίλους τους που έτυχε να έχουν Έλληνες γονείς; Γιατί τα διαχωρίζει; Σε ποια κοινωνία είναι ενταγμένα αυτά τα παιδιά; Μήπως στην κοινωνία των χωρών των γονιών τους, την οποία δεν έχουν δει ποτέ και για την οποία είναι επίσης ξένα; Γιατί δε δίνουμε μια πατρίδα, ένα μέλλον σ’ αυτά τα παιδιά; Τι κακό έχουν κάνει σ’ αυτόν τον κόσμο και τα θεωρούμε παράνομα, έρμαια των «παιχνιδιάρικων διαθέσεων» κάθε αστυνομικού; Είναι τόσο δύσκολο για μια χώρα όπως η Ελλάδα, που κάποτε έχτισε το μέλλον της μέσω των δικών της μεταναστών, να αποδώσει την ελληνική ιθαγένεια στα παιδιά που γεννιούνται και μεγαλώνουν στο έδαφος της..;

Παιδιά μεταναστών… Παιδιά - φαντάσματα, πολίτες β’ κατηγορίας, οι μελλοντικοί περιθωριακοί, γιατί κάποιος υπουργός έτσι το διάλεξε… Σήμερα δεν μπορούν να βγάλουν χαρτιά νομιμότητας, δεν μπορούν να ταξιδέψουν, δεν μπορούν να εργαστούν, δεν μπορούν να ονειρευτούν. Φόβος και ανασφάλεια… Σύμφωνα με το νόμο μπορεί ν’ απελαθούν και να χωριστούν από τις οικογένειές τους που ζουν νόμιμα στην Ελλάδα. Η παιδική απορία γίνεται κοινωνική παράνοια. Αύριο, ο θυμός τους θα ξεσπάσει στην κοινωνία, ήδη ξεσπάει...

Τις τελευταίες μέρες στην Ελλάδα, χιλιάδες μαθητές διαδηλώνουν στους δρόμους, κάτι θέλουν να πουν στην κοινωνία που έφτιαξαν ή ανέχτηκαν οι γονείς τους. Μεταξύ των μαθητών βρίσκονται και παιδιά μεταναστών… Μαθητές - ταραξίες, μετανάστες - πλιατσικολόγοι, παιδιά μεταναστών - «επί μακρόν διαμένοντα», όλοι «φιλοξενούμενοι» σε μια «αφιλόξενη» κοινωνία που ρυθμίζεται από κανόνες που ορίζουν ανόητες κυβερνήσεις…

Η χώρα των βιρτουόζων

Η γενικευμένη αντιπάθεια ενός μεγάλου -και σε γενικές γραμμές φιλήσυχου- κομματιού της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στην αστυνομία δεν οφείλεται σε κάποια ευρεία «αντιεξουσιαστική» τάση των Ελλήνων, όσο στην ιδιαίτερη σχέση αστυνομίας-πολιτών (και κατ’ επέκταση κράτους-πολιτών) στη χώρα μας. Κατά τη διάρκεια της επαφής του αστυνομικού με τον πολίτη το κεντρικό ερώτημα δεν είναι «ξέρεις τι λέει ο νόμος;», αλλά «ξέρεις ποιος είμαι εγώ;». Και εκεί που οι σχέσεις είναι προσωπικές, το ίδιο συμβαίνει και με τις αντιπάθειες.

Επειδή η σχέση είναι προσωπική και μόνο αχνά διαμεσολαβείται από κανόνες, η επίκληση του νόμου -αυτού του ουδέτερου γραφειοκρατικού κατασκευάσματος που έχει φτιαχτεί για να ξεπερνά τις προσωπικές σχέσεις- θεωρείται εν μέρει και ως εκδήλωση «δειλίας» ή «ανικανότητας». Τόσο οι αστυνομικοί όσο και οι πολίτες έχουμε έμφυτη τη στάση που αποτυπώνεται στο χαρακτηριστικό: «Άσε να το χειριστώ εγώ». Το οποίο δεν σημαίνει τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο, απ’ το ότι η εξέλιξη της κατάστασης δεν είναι αμετάκλητη (ένεκα του νόμου), αλλά επιδέχεται χειρισμών, αρκεί να ξέρεις να τους κάνεις. Η επίκληση του νόμου είναι η ύστατη λύση και συχνά υποδηλώνει ότι εκείνος που τον επικαλείται στερείται κάποιων βασικών χαρισμάτων που θα του επέτρεπαν να επιβιώσει και χωρίς αυτόν.

Αυτή η έλλειψη σαφώς καθορισμένων ορίων σημαίνει ότι ο Έλληνας αστυνομικός έχει πολύ μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα χειριστεί το ρόλο του, σε σχέση με το μέσο Ευρωπαίο συνάδελφό του, αλλά ταυτόχρονα στερείται ένα μέρος της νομιμότητας που απολαμβάνουν οι τελευταίοι. Αν για παράδειγμα αποκαλέσεις «μαλάκα» έναν Βρετανό αστυνομικό θα βρεθείς δεμένος χειροπόδαρα στο άψε-σβήσε, ανεξαρτήτως του ποιος είναι ο αστυνομικός (ως άνθρωπος) που βρίσκεται απέναντί σου. Για αυτό το λόγο και οι Βρετανοί δεν διανοούνται να το κάνουν, παρά μόνο όταν είναι μεθυσμένοι, δηλαδή όταν δεν έχουν το μυαλό στο κεφάλι τους. Αν, πάλι, αποκαλέσεις «μαλάκα» έναν Έλληνα αστυνομικό τότε κανείς δεν μπορεί εκ των προτέρων να προβλέψει τι θα επακολουθήσει, γιατί η συγκεκριμένη πράξη δεν ερμηνεύεται με βάση κάποιους σταθερούς κανόνες που ισχύουν πάντα και για όλους, αλλά σχετίζεται άμεσα με το κοινωνικό context της συνάντησης και κυρίως με το «ποιος είσαι εσύ» και το «ποιος είναι αυτός». Αν του το πεις αρκετά πειστικά κι αν ο αστυνομικός πιστεύει, πράγματι, πως είναι μαλάκας, τότε μπορεί να το δεχτεί στωικά, να κουνήσει το κεφάλι και να τραβήξει το δρόμο του. Αν είναι τυπικός, αλλά συγχρόνως αναγνωρίζει ότι στη χώρα αυτή μπορεί κανείς που και που να λέει τους αστυνομικούς «μαλάκες», τότε είναι πολύ πιθανό να απαντήσει απλώς: «Σας παρακαλώ πολύ κύριε». Αν δεν πιστεύει ότι είναι μαλάκας και αντιθέτως τα πηγαίνει πολύ καλά με τον εαυτό του, μπορεί να απαντήσει αγέρωχα: «Μαλάκας είσαι και φαίνεσαι». Αν δεν τα πηγαίνει καλά με τον εαυτό του, αν κουβαλάει τρέλα και αν θέλει κάπου να την ξεσπάσει μπορεί και να βρεθείς φυτεμένος. Έχοντας εσωτερικεύσει σε μεγαλύτερο βαθμό το ρόλο του, ο Βρετανός δεν βιώνει τη βρισιά ως προσωπικό ντέρτι και προσβολή, όπως αντιθέτως το νιώθει ο Έλληνας. Ο Βρετανός δεν θα σε ρωτήσει: «Ποιον είπες μαλάκα ρε; Τον Κώστα; Τον Μπάμπη; Τον Μήτσο;». Γνωρίζεις κι εσύ και γνωρίζει κι αυτός ότι ο Κώστας, ο Μπάμπης κι ο Μήτσος δεν έχουν καμία σχέση με τη συγκεκριμένη σύγκρουση.

Η αγριότητα και η ομορφιά αυτής της χώρας έγκειται ακριβώς στο γεγονός ότι τυπικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις όπως αυτή του αστυνομικού και του πολίτη, οι οποίες είναι πολύ περισσότερο προβλέψιμες ως προς τα αποτελέσματά τους σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, σε εμάς παραμένουν εξαιρετικά απρόβλεπτες και ανοιχτές σε κάθε ενδεχόμενο. Ο πολίτης δεν μπορεί να νιώθει ούτε απόλυτα ασφαλής, όταν δεν έχει τίποτα να κρύψει, αλλά ούτε και καταδικασμένος όταν παραβιάζει το νόμο. Καθώς είμαστε αλλεργικοί στις απόλυτες και ριζικές λύσεις, αφήνουμε πάντοτε ένα αρκετά μεγάλο περιθώριο αυτοσχεδιασμού στον κάθε ρόλο (πολίτης, αστυνομικός, δημόσιος υπάλληλος, πολιτικός κοκ.), το οποίο ο καθένας μας πρέπει να καλύψει με βάση το προσωπικό του ταλέντο και την έμπνευση της στιγμής.

Δεδομένων όλων αυτών, η νέα κατάσταση που διαμορφώνεται από την ολοκληρωτική πόλωση ενός μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας με την αστυνομία αναμένεται να έχει ακόμη πιο παράξενα και πιθανώς καταστροφικά αποτελέσματα, καθώς η πίεση αυτής της πόλωσης θα οδηγεί πολίτες και αστυνομικούς σε όλο και πιο ακραίες εκδοχές του ρόλου τους. Οι πιο ευαίσθητοι μπάτσοι θα ξεσπάνε σε κλάματα κάθε φορά που θα τους στραβοκοιτάζει ο γιος τους, και οι νταήδες θα μας πλακώνουν στα χαστούκια για ψύλλου πήδημα, όπως ακριβώς αποτυπώνεται σε βίντεο που έχει ανέβει τις τελευταίες ημέρες στο ίντερνετ. Όσο επικίνδυνα ανεπαρκής είναι η γνώση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας για κάποιον που θα προσπαθήσει να οδηγήσει στους ελληνικούς δρόμους, τόσο ανεπαρκής θα αναδεικνύεται η γνώση του νόμου στις συναντήσεις των πολιτών με την ελληνική αστυνομία από εδώ και στο εξής, εφόσον παγιωθεί αυτή η ακραία και αμοιβαία έλλειψη εμπιστοσύνης.

Φυσικά και δεν έγινε καμιά επανάσταση στην Ελλάδα τις τελευταίες ημέρες. Απλώς, οι κοινωνικές σχέσεις στη χώρα μας είναι φτιαγμένες για βιρτουόζους που μπορούν να ζουν χωρίς την ασφάλεια και την προβλεψιμότητα που προσφέρουν τα προστατευτικά δίχτυα των κανόνων. Η αυθαιρεσία ονομάζεται επινοητικότητα και η ανασφάλεια γίνεται τρόπος ζωής. Κάποια στιγμή από το άγχος κάποιος θα σπάσει. Όταν σπάσει ο αστυνομικός αρπάζει το περίστροφο, όταν σπάσουμε οι υπόλοιποι αρπάζουμε τα καδρόνια.

Επικήδειος

Δεν αντέχω, θα σκάσω αν δεν τα γράψω...

Είμαι από εκείνους που συμβιβάστηκαν με τη μια πρόταση στο status του Facebook τόσο καιρό. Πιο εύκολο, πιο άμεσο και στέλνεις το μήνυμα αυτόματα σε όλους τους φίλους σου που το διαβάζουν με χαρά. Όμως, δεν αρκεί πια μια πρόταση… Και οι φίλοι μου δεν είναι πια χαρούμενοι…

Ποτέ ξανά η κοινωνία δεν είχε τόση οργή. Μιλάω με απλό κόσμο, αυτούς που δύσκολα μιλούσαν για πολιτική παλιότερα, τους νέους που προτιμούσαν άλλες κουβέντες. Δεν είναι απλή απογοήτευση. Εξαγριωμένοι πολίτες, εξαθλιωμένοι από την κρίση μιας κοινωνίας που τους δείχνει πολλά στις βιτρίνες, αλλά δεν τους δίνει τρόπο να τ’ αποκτήσουν, φοβισμένοι για το σήμερα, απαισιόδοξοι για το αύριο.

Στις δημοκρατίες, οι κυβερνήσεις, οι δημόσιοι λειτουργοί οφείλουν να διαπαιδαγωγούν με τα λόγια και τις πράξεις τους. Τι παράδειγμα δίνουν σήμερα..; Ο συνοφρυωμένος Πρωθυπουργός συνεχίζει να πουλάει την εικόνα του, όμως αυτή έχει ξεθωριάσει πολύ. Μοιάζει μοιραίος, μια τραγική φιγούρα, που ξεγυμνώθηκε πλήρως, όταν εκείνος ο σκηνοθέτης της επικοινωνίας, ο βαθιά θρησκευόμενος γιος του ταχυδρόμου έχασε τη δύναμη να εξουσιάζει τα μέσα και μέσα από αυτά τις σκέψεις των ανθρώπων. Και τότε το είδαν όλοι: ο Πρωθυπουργός είναι ανίκανος, ανεύθυνος, επικίνδυνος, έτοιμος να καλύψει κάθε άνομη ενέργεια, κάθε σκάνδαλο, έτοιμος να συγκαλύψει την αλήθεια για να παραμείνει στη θέση του, έτοιμος να προκαλέσει ακόμη και τον πιο φανατικό υποστηρικτή του όταν προσπαθεί με αυστηρό ύφος να μας πείσει πως όλα γίνονται καλώς και πως για ό,τι δεν πάει καλά φταίνε κάποιοι άλλοι... Στον έκδηλο πανικό του προτιμά από την παραίτηση, να διχάσει την κοινωνία, να θέσει τους νοικοκυραίους απέναντι στους επαναστατημένους, να προβάλλει ψευδοδιλλήματα, να ενεργοποιήσει τα πιο συντηρητικά ένστικτα των πολιτών, λες και δεν είναι δική του δουλειά να εξασφαλίσει τη δημόσια τάξη, λες και δεν είναι δική του δουλειά να εξευμενίσει τους επαναστατημένους με τις πολιτικές αποφάσεις του. Και έτσι καταντάει επικίνδυνος και για τη δημοκρατία, ναι αυτή που θεωρούσαμε σίγουρη, ασφαλή και εδραιωμένη, γυρνώντας τη σκέψη της χώρας 40 χρόνια πίσω.

Μαζεύτηκαν πολλά… Πολιτικά εγκλήματα χωρίς τιμωρία, σκοτεινές υποθέσεις και κανένα φως από την πολιτεία. Πίσω από κάθε τέτοια ιστορία παρέλαση τα ευρώ. Και ταυτόχρονα στις αίθουσες το έργο της μεγαλύτερης αναδιανομής ευρώ από τα χαμηλά στα υψηλά εισοδήματα. Η μόνη κυβερνητική επιλογή στο χάος της ακυβερνησίας και της δικής τους μαλακίας. Αλλά και της δικής μας αφασίας, γιατί τους αφήσαμε να πιστεύουν ότι μπορούν να μας εμπαίζουν και εμείς να τους ευχαριστούμε…

Όχι δε γράφω για το θάνατο ενός 15χρονου, δεν κάνω επικήδειο στη μνήμη του, είμαι λίγος για να νιώσω την οδύνη που νιώθει η μάνα του. Γράφω όμως για το θάνατο μιας κοινωνίας, η οποία παρέδωσε τα όνειρα και τις ελπίδες της πριν μόλις 4 χρόνια σε μια κυβέρνηση δήθεν αδιάφθορη, δήθεν αποτελεσματική, που θα νοιάζονταν για την καθημερινότητα όλων. Και διαψεύστηκε τόσο σκληρά, τόσο ωμά, που βρίσκεται πια σε κατάσταση έξαλλη.

Είναι πλέον σαφές. Αυτή η κυβέρνηση πρέπει να φύγει και θα φύγει. Όσο πιο σύντομα, τόσο καλύτερα για τη χώρα. Γιατί οι πληγές που αφήνει φεύγοντας είναι μεγάλες. Στη δημοκρατία τις λύσεις τις δίνει ο λαός…