Διαβάζω αυτό στα ΝΕΑ την προηγούμενη εβδομάδα.
Ο γραπτός λόγος είναι όμορφος, αλλά και ιδιαίτερα παραπλανητικός. Σε παρασύρει, σε παίρνει μαζί του, αν τον αγαπάς μπορεί και να αμελήσεις να ελέγξεις αν αυτά που διαβάζεις ανταποκρίνονται, έστω και ελάχιστα, στην πραγματικότητα.
Γιατί η πραγματικότητα, δεν μπορείς να την αγνοήσεις μετά από λίγη ώρα, σου λέει πως αυτό που διαβάζεις δεν είναι παρά ένα κορυφαίο παράδειγμα τσαπατσούλικης, αστήρικτης, γεμάτης ανακρίβειες, μεροληπτικής δημοσιογραφίας, υπό το μανδυα της σοβαροφάνειας. Και κατόπιν εκνευρίζεσαι. Και αρχίζεις να ξαναγράφεις στο blog σου.
Ο Βρανάς ξεκινάει το άρθρο του με ένα πραγματικό καινοφανές επιχείρημα. Για να δικαιολογήσει το γεγονός ότι οι ευρωβουλευτές είναι «πολιτικοί νάνοι», λέει:
«…Από τη μια 736 αιρετοί ευρωβουλευτές και από την άλλη 15.000 διορισμένοι αξιωματούχοι που βρίσκονται στην υπηρεσία της πανίσχυρης Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το αριθμητικό έλλειμμα αποκαλύπτει το δημοκρατικό»
Αφήνεις στην άκρη διάφορες θεμελιώδεις απορίες που μπορούν να δημιουργηθούν στο ζαλισμένο σου κεφάλι (δηλαδή αν ο Βρανάς ενδεχομένως θα προτιμούσε να υπάρχουν 15.000 εκλεγμένοι ευρωβουλευτές και 736 υπάλληλοι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή). Αρχίζεις να ψελλίζεις, διστακτικά μπας και θίξεις το authority που στα λέει αυτά, πως είναι μάλλον αδύνατο οι γραφειοκράτες δημόσιοι υπάλληλοι (όπως είναι στην πραγματικότητα οι υπάλληλοι της Κομισιόν) που κάνουν χίλιες δουλειές και συντάσσουν τα αρχικά στάδια των ευρωπαϊκών νομοθεσιών, να είναι όσοι και οι αιρετοί άρχοντες που εγκρίνουν τη νομοθεσία. Και πως αυτό δεν το υπαγορεύει κανένα δημοκρατικό έλλειμμα της Ένωσης (για το οποίο πολλά άλλα μπορεί να πει κανείς), αλλά, σόρυ κιόλας φίλε Ρούσο, η κοινή λογική. Τουλάχιστον όπου επί γης υπάρχουν δημοκρατίες και οργανωμένα πολιτικά συστήματα.
Η συνέχεια είναι ανάλογη. Υπάρχει μία ολόκληρη παράγραφος που μας ενημερώνει πως «το παιχνίδι στο Ευρωκοινοβούλιο ήταν χαμένο από την αρχή» γιατί έτσι το ’χαν «από γεννησιμιού του» σχεδιάσει (οι…αυτοί, μην ψάχνετε). Για αυτούς τους λόγους, φαντάζομαι, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, από τον εν πολλοίς συμβουλευτικό ρόλο που είχε το 1979, τώρα αποτελεί συννομοθέτη στη μεγάλη πλειοψηφία της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Υποψιάζομαι πως αν η κοσμοθεωρία σου συνοψίζεται στο ότι «κάποιοι κακοί τα ελέγχουν όλα, όλα είναι προαποφασισμένα και στημένα», σου είναι λίγο δύσκολο να πιστέψεις πως το Κοινοβούλιο είναι ένας θεσμός που εξελίσσεται με τα χρόνια, με βάση τις πεποιθήσεις και τις ιδεολογικές διαφορές εναλλασσόμενων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων (αυτών δηλαδή που διαπραγματεύονται τις συνθήκες που ενισχύουν της αρμοδιότητες των ευρωπαϊκών οργάνων). Και πως, κυρίως, αυτή η διαδικασία δεν μπορεί ποτέ να θεωρηθεί προαποφασισμένη, εκτός και αν πειστούμε πως η Θάτσερ το 80 είχε, για κάποιο διαχρονικό υπερφυσικό λόγο, τις ίδιες απόψεις για το ρόλο που πρέπει να παίζει το Ευρωκοινοβούλιο με τους σημερινούς πρωθυπουργούς και αρχηγούς κρατών.
Το άρθρο κάνει ένα υπέροχο άλμα λογικής, θεωρώντας πως αφού οι αποφάσεις του Κοινοβουλίου δεν έχουν δεσμευτική ισχύ σε θέματα αγροτικής, βιομηχανικής και δημοσιονομικής πολιτικής, τα υπόλοιπα δεν μετράνε και είναι κουραφέξαλα. Πράγματι γι’ αυτές τις πολιτικές το Κοινοβούλιο έχει συμβουλευτικό ρόλο (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχει περιθώρια να επιβάλλει την άποψη του, για παράδειγμα το Κοινοβούλιο εγκρίνει τον κοινοτικό προϋπολογισμό, δηλαδή το μέγεθος των αγροτικών επιδοτήσεων). Δεν υπάρχει όμως, κανένας απολύτως λόγος κάποιος να θεωρεί ότι η αγροτική πολιτική είναι π.χ. πιο σημαντική από το περιβάλλον, ή η βιομηχανική πολιτική περισσότερο σχετική με την οικονομική κρίση απ΄ ότι οι εργασιακές σχέσεις, η μετανάστευση ή το θέσπισμα αυστηρότερων κανόνων για τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές. Ακόμα και έτσι, όμως, σίγουρα δεν είναι η «Πανίσχυρη Ευρωπαϊκή Επιτροπή» (ο Μπαρόζο θα κοκκίνιζε απο περηφάνια με τέτοιο κομπλιμέντο) που έχει τον τελευταίο και αποφασιστικό λόγο, αλλά το Συμβούλιο, δηλαδή οι δημοκρατικά εκλεγμένοι αρχηγοί κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Επίσης, δεν ξέρω για σας, αλλά όταν ένα Κοινοβούλιο συναποφασίζει (προσοχή, συναποφασίζει, δεν εκφέρει απλά μη δεσμευτικές απόψεις) για θέματα που, μεταξύ άλλων, αφορούν το περιβάλλον, τις εργασιακές σχέσεις, τη μετανάστευση, την παιδεία και την έρευνα, την υγεία, την προστασία των καταναλωτών, την κοινή αγορά και το εμπόριο ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε., εμένα αυτό δε μου μοιάζει για «περιορισμένο νομοθετικό ρόλο».
Όλα αυτά θα μπορούσαν να ονομαστούν παραλείψεις, παρανοήσεις και ανακρίβειες που πηγάζουν εν μέρει, από την ίδια την πολυπλοκότητα του Ευρωπαϊκού τρόπου παραγωγής νόμων και πολιτικής. Έρχεται όμως το τελευταίο κομμάτι για να μην αφήσει κανένα περιθώριο αμφισβήτησης της προχειρότητας με την οποία γράφονται άρθρα στον ελληνικό τύπο.
Αρχικά αναρωτιέμαι: υπάρχει σοβαρός δημοσιογράφος που να παραθέτει στοιχεία κάποιας έκθεσης χωρίς να παραπέμπει σε αυτήν; Ποιο είναι αυτό το μυστηριώδες Παρατηρητήριο της Ευρώπης και που μπορώ εγώ, ως πολίτης, να βρω την έκθεση αυτή; Ακόμα και αν θέλω να είμαι καλόπιστος προς αυτόν που υπογράφει το άρθρο, πως μπορώ να το κάνω να δεν μπορώ να έχω πρόσβαση στο ίδιο υλικό που χρησιμοποίησε εκείνος για να εξάγει τα συμπεράσματα του; Και αν, βρε αδερφέ, μία υποσημείωση είναι δύσκολο να μπει στην έντυπη έκδοση, πόσο δύσκολο είναι να κοτσάρεις ένα link για την ηλεκτρονική;
Αντίθετα, στη σημερινή εποχή μπορώ με 5 λεπτά ψάξιμο να βρω το καταπληκτικό VoteWatch.eu, και με άλλα 5 λεπτά δημιουργικής εργασίας να δω πως τα δύο μεγάλα κόμματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχουν ψηφίσει κατά τον ίδιο τρόπο τα τελευταία 5 χρόνια κάτω από το 70% των ψηφοφοριών (σίγουρα πολύ διαφορετικό από το σταλινικό 97% που μας λέει το άρθρο). Το ποσοστό είναι παρεμφερές, για τον τελευταίο χρόνο. Και αν το 69% σας φαίνεται ακόμα μεγάλο, δείτε λίγο το πόσο κοντά βρίσκονται το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα (μέλος του οποίου είναι το ΠΑ.ΣΟ.Κ.) με το Ευρωπαϊκό Κόμμα της Ενωμένης Αριστεράς (στο οποίο συμμετέχουν ΚΑΙ το ΚΚΕ ΚΑΙ ο Συ.ρι.ζα.) Για να σας γλιτώσω τον πονοκέφαλο, το ποσοστό είναι λίγο πάνω από 62%. Θέλετε να πάμε περισσότερο εις βάθος; Για να δούμε τα πως ψηφίζουν τα δύο άκρα, το Ευρωπαϊκό Κόμμα της Ενωμένης Αριστεράς και το ακροδεξιό Ανεξαρτησία/Δημοκρατία. Μπουμπλέ Μπουμπλέ….40% !!!!
Μαγικό; Όχι φυσικά! Απλά όποιος με μεγάλη ευκολία ανατρέχει στις ψηφοφορίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θέλοντας να εξάγει λαϊκίστικα επιχειρήματα (όλοι το ίδιο είναι κτλ κτλ) αγνοεί βασικά χαρακτηριστικά της διαδικασίας. Και ακριβώς επειδή η διαδικασία είναι χρονοβόρα και τρομερά πολύπλοκη, όταν τα θέματα φτάνουν στη Ολομέλεια του Κοινοβουλίου (απ’ όπου προέρχονται και τα στατιστικά αυτά) , τις περισσότερες φορές είναι προϊόντα τέτοιας επίπονης διαπραγμάτευσης και συμβιβασμών, που πλέον οι περισσότερες ομάδες τις ψηφίζουν, ακόμα ακόμα για να μην πάνε χαμένες οι τροπολογίες που έχουν καταφέρει να περάσουν στο σχέδιο νόμου. Έτσι οι Κομμουνιστές ψηφίζουν για να γίνουν νόμος οι δικές τους τροπολογίες, οι Πράσινοι για τις δικές τους και ομοίως όλες οι Κοινοβουλευτικές ομάδες του Κοινοβουλίου. Οι πραγματικές ιδεολογικές μάχες δίνονται στις Κοινοβουλευτικές Επιτροπές. Για να μην αναφέρουμε πως σε όλα αυτά τα ψηφίσματα που συνυπολογίζονται, υπάρχουν και άπειρα που είναι λίγο πολύ κοινής αποδοχής, δηλαδή ψηφίσματα που για παράδειγμα καταδικάζουν την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Νταρφούρ. Έτσι, το ποσοστό «σύγκλισης» μεταξύ των πολιτικών σχηματισμών αυξάνεται, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλοι «είναι ίδιοι».
Η δημοκρατία δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η ευρωπαϊκή δημοκρατία ακόμα πιο περίπλοκη. Τις λεπτομέρειες αυτές δεν είναι απαραίτητο να τις γνωρίζει κάποιος, ακριβώς όπως εγώ δεν νιώθω την υποχρέωση να γνωρίζω πως σηκώνεται ένα σπίτι ή πως γιατρεύεται η δισκοπάθεια. Όμως, σ’ αυτές τις πολύπλοκες κοινωνίες που έχουμε φτιάξει, κάποιοι έχουν αναλάβει το ρόλο να γνωρίζουν τις λεπτομέρειες, να κάνουν την έρευνα, να εξάγουν συμπεράσματα και να τα μεταφέρουν με απλό τρόπο στους υπόλοιπους που δεν έχουν τον χρόνο ή τη διάθεση να ασχοληθούν. Ο ρόλος τους δεν είναι ούτε να αναμασούν βολικά στερεότυπα ούτε να προμοτάρουν επιλεκτικές αλήθειες που τους κάνουν να αισθάνονται καλύτερα. Αυτοί οι περίεργοι τύποι λέγονται δημοσιογράφοι, και όσο και αν τους απεχθανόμαστε, μας είναι απαραίτητοι.
Όταν βλέπω τέτοια άρθρα γνώμης από ένα πολύ γνωστό και σεβάσμιο αρθρογράφο της μεγαλύτερης σε κυκλοφορία ελληνικής εφημερίδας, σταματάω να απορώ για το επίπεδο του δημόσιου διαλόγου σε σχέση με τις Ευρωεκλογές.
