Ναι, ο κόσμος γίνεται καλύτερος

Η αδιαφορία, όπως το λέει και η ίδια η λέξη, πηγάζει από την αδυναμία μας να διαχωρίσουμε, δηλαδή να αντιληφθούμε τις διαφορές. Όλα μας φαίνονται ίδια και κατ’ επέκταση αδιάφορα. Οι αιτίες της αδιαφορίας, της σημαντικότερης ασθένειας της δυτικής δημοκρατίας, είναι πολλαπλές και κάποιες από αυτές είναι βαθειά ριζωμένες στο σύστημα. Αλλά ο ρόλος της άτιμης κοινωνίας στο να ορίζει τις επιλογές μας σταματάει να βγάζει νόημα λίγο πριν αγγίξει τον απόλυτο ντετερμινισμό. Κάπου, κάπως, όλοι κάνουμε επιλογές. Αρκεί να μπορούμε να αναγνωρίσουμε τις διαφορές *** Πριν από περίπου 50 χρόνια στις μισές πολιτείες των ΗΠΑ απαγορεύονταν οι γάμοι ανάμεσα σε ανθρώπους διαφορετικού χρώματος. Πριν από 100 χρόνια οι γυναίκες στερούνταν το δικαίωμα ψήφου σε όλες ή σχεδόν όλες τις χώρες του κόσμου. Πριν από 150 χρόνια οι μαύροι των Ηνωμένων Πολιτειών ζούσαν σε καθεστώς δουλείας και οι περισσότεροι λευκοί θεωρούσαν αυτήν την κατάσταση φυσιολογική. Πριν από 300 ή 400 χρόνια οι λευκοί μετά βίας αποδέχονταν ότι όσοι ζούσαν έξω από την Ευρώπη μπορούσαν να ονομάζονται άνθρωποι *** Πριν από εξήντα χρόνια η ναζιστική Γερμανία προσπάθησε να εξολοθρεύσει τους Εβραίους από προσώπου γης, αλλά προσπάθησε να το κάνει κρυφά. Πριν από πολύ περισσότερα χρόνια, οι κατακτητές δεν είχαν κανένα λόγο να κρύψουν τις φρικαλεότητες στις οποίες επιδίδονταν οι στρατοί τους και, αντιθέτως, φρόντιζαν να διαφημίζουν την αγριότητά τους για να φοβίζουν τους εχθρούς τους Σήμερα, το ισχυρότερο κράτος του κόσμου θα το διοικήσει ένας μαύρος, με βοηθό του έναν λευκό και (πιθανότατα) σημαντικότερη υπουργό μια γυναίκα. Την ίδια ώρα, ο στρατός των ΗΠΑ σκορπάει δισεκατομμύρια δολάρια για να αναπτύξει πυραύλους που μπορούν να χτυπάνε με ακρίβεια τους στόχους τους, ώστε να μειώνουν τις παράπλευρες απώλειες, και απολογείται δημοσίως για τα Αμπού Γκρέιμπ και τα Γκουαντάναμο που κηλιδώνουν την φήμη του. Ο κυνισμός μας, μας εμποδίζει από το να δούμε αυτές τις τρομακτικές διαφορές. Έτσι καταλήγουμε να βλέπουμε μόνο τις ομοιότητες και εκεί όπου δεν υπάρχουν φροντίζουμε να τις ανακαλύπτουμε: Ο Ομπάμα ψηφίστηκε επειδή είναι μισός λευκός, η Χίλαρι μισός άντρας, οι έξυπνες βόμβες μας ενδιαφέρουν μόνο όταν χάνουν τον στόχο τους και το Γκουαντάναμο είναι η μετεξέλιξη του Άουσβιτς *** Εξαιτίας της μυωπίας μας απέναντι στις αλλαγές και μέσα από βλακώδεις αναλογίες η ιστορία της ανθρωπότητας μετατρέπεται σε άγευστο χυλό. Καμιά ποικιλία, καμιά διαφορά, όλα ίδια, πάντα και για πάντα. Και φυσικά, μπροστά σε αυτή τη στατική εικόνα ενός κόσμου που δεν αλλάζει, δεν μεταβάλλεται, δεν βελτιώνεται, εξαλείφεται και η διάθεσή μας να συμμετέχουμε στην χάραξη της πορείας του, δηλαδή στα κοινά. Γιατί ποιος ο λόγος να συμμετέχει κανείς, από όποιο πόστο κι αν επιλέξει να το κάνει, στη διακυβέρνηση μιας αγκυροβολημένης βάρκας ή ακόμη χειρότερα, μιας βάρκας που βουλιάζει; Ενάντια σε αυτή την αντίληψη που οδηγεί στην απάθεια και που κάποιοι διαιωνίζουν επειδή τους συμφέρει και άλλοι παπαγαλίζουν επειδή έτσι έχουν μάθει, αξίζει να υπενθυμίζουμε στην πρώτη ευκαιρία (και η εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα στην προεδρία των ΗΠΑ είναι πράγματι μια τέτοια ευκαιρία) ότι «ναι, με το πέρασμα του χρόνου, ο κόσμος μας γίνεται καλύτερος». Αλλά όχι από μόνος του, ούτε χάρη σε λίγους και εκλεκτούς. Γίνεται καλύτερος επειδή ακριβώς αυξάνονται αυτοί που συμμετέχουν στην διακυβέρνηση του.